«چرا باید برای نتیجه مذاکرات صبر کرد؟»

سرویس سیاسی کانون سبحان – سید عبدالرسول علم الهدی: بعد از سه جنگ بزرگ میان مسلمانان و مشرکان، پیامبر صلح حدیبیه را پذیرفت؛ هرچند این صلح مقدمه ای برای براندازی نظام کفر و شرک در حجاز شد و قرآن کریم، همان صلح را فتح المبین می نامد. هم اکنون نیز جمهوری اسلامی ایران به یک جمعبندی مذاکرات با آمریکا رسیده که در ازای آن کمی عقب می نشیند و آمریکا هم تحریم های اقتصادی علیه ایران را کم می کند.

فارغ از تصمیم دولت جمهوری اسلامی ایران بر مذاکره و عزم بر رسیدن به یک توافق و همچنین فارغ از نتایج حدس زده شده پیرامون این توافق، هر یک از ما به عنوان یک شهروند ایرانی، به عنوان یک مسلمان، به عنوان یک مومن انقلابی حق داریم بدانیم که چه شد و چه خواهد شد. خط قرمزهای تصریح شده تا چه اندازه در متن حاضر است و فاصله این توافق با آنچه که در ژنو و لوزان اعلام شد، چقدر است. بدین ترتیب خوشحالی، دل نگرانی و مراقبت بر ادامه کار منطقی خواهد شد، نه اینکه از دو روز قبل از توافق با اعلام جشن خیابانی، افکار عمومی را تحریک کرده و بعد شاهد شکل هایی از ابراز شادی باشیم که اساسا با فرهنگ ایرانی اسلامی جامعه فاصله دارد.

با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری، در موضع گیری ها و اظهار نظرها و گمان ها، همواره باید به دو اصل که به شدت برای امروز کشور ما اساسی است توجه داشته باشیم:

1.  حفظ انسجام و وحدت داخلی و پرهیز از دو دستگی؛ رسیدن به این توافق می تواند یکی از پرچالش ترین نقاط زندگی جامعه ایران باشد زیرا دو رویکرد عمده گفتمان مقاومت و گفتمان سازش می تواند جبهه گیری های خاصی در میان نخبگان و بالتبع بدنه جامعه داشته باشد. متأسفانه برخی اظهار نظرها در تمجید توافق و برخی نقدها به تیم مذاکره کننده که انعکاس در رسانه های جناحی دارد، جریان اختلاف و از هم گسستگی میان مردم را شدت می بخشد.

2.  سوء ظن نسبت به آمریکا؛ رسیدن به توافق خوب یا بد، اساسا نشان دهنده تغییر رویکردهای استکباری آمریکا نیست. با صرف نظر از اصل بحث باطل بودن نظام لیبرالیزم و کاپیتالیسم، سیاست های آمریکا در یمن، سوریه و عراق و حمایت های خاص آمریکا از رژیم صهیونیستی، نشان دهنده همان آمریکای شیطان بزرگی است که حضرت روح الله، او را به همه جهان معرفی کرد.

همچنین لازم است قبول کنیم که این متن و این جمعبندی نهایت تلاش و تجربه جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی با رویکرد گفتمان سازش با آمریکاست، بنابراین انتظار در مورد تلاش بیشتر، انتظاری بی جاست. همچنین تا مشخص شدن نتیجه این مذاکرات، مقایسه دو رویکرد مقاومت و سازش در این بازه، مقایسه درستی نیست و هم اکنون باید فقط در همین گفتمان به نقد و بررسی توافق پرداخت. و اما آنچه از متن جمعبندی مذاکرات فهمیده می شود[1]:

الف) تعهدات جمهوری اسلامی ایران:

در مورد تحقيق و توسعه

–        تا ١٠ سال امكان تحقيق بر روش هاي جديد غني سازي مثل استفاده از ليزر و ابزار دیگر نيست.

–       تا ١٠ سال نبايد بيش از نسل٨ سانتريفيوژها آزمايش شود.

در مورد آب سنگین اراک

–        ايران با بازسازي اب سنگين اراك تا ١٥ سال نبايد تاسيسات اب سنگين بطور معمول داشته باشد

در مورد غني سازي

–       ایران تا ١٥ سال بيش از 67/3 درصد نبايد غني سازي كند.

–       ایران تا ١٥ سال نبايد بيش از ٣٠٠ كيلوگرم اورانيوم 67/3درصد داشته باشد.

–       تا١٠ سال نبايد بيش از ٥٠٦٠ سانتريفيوژ نسل يك كار كند.

(یعنی برای روشن بودن اين سانتريفيوژها بايد به صورت مداوم اورانیوم 67/3درصد را رقیق کرده و بعد دوباره در چرخه قرار داد)

در مورد بازرسي ها

–       براساس پروتكل الحاقي كه توسط رئیس جمهور امضا شده و مورد تأیید تیم مذاکره کننده ایرانی است، آژانس در جهت راستي آزمايي حق بازرسي از هر مکانی را که گمان برد مواد هسته ای در آنجا مورد استفاده قرار گرفته را دارد.

–       آژانس تا٢٥ سال بر معادن ايران نظارت می كند.

–       بازرسي ها بايد كامل و راضي كننده باشد.

در مورد تجارت در حوزه انرژی هسته ای

–       ايران تنها با اجازه ٥+١ ميتواند فعاليت تجاري در حوزه غني سازي انجام دهد

ب) تعهدات 5+1 یا 3+3

در مورد قطعنامه شوراي امنيت

–        با اين قطعنامه، تمام شش قطعنامه قبلي كاملا لغو شده و از اين به بعد اين قطعنامه اجرا ميشود.

–       با اين قطعنامه تحريم ايران از ذيل فصل هفت شوراي امنيت بيرون آمده اما پرونده هسته اي 10سال بعد با تأیید همه راستی آزمایی ها از شوراي امنيت بيرون مي آید.

–       بند١٢ قطعنامه: اگر هريك از شش كشور در صورت قانع نشدن از انجام تعهدات ايران در كميسيون مشترك، شكايت خودش را پس نگيرد، اين امر به شوراي امنيت ارجاع داده شده و بعد در مورد ادامه لغو تحريم ها! رأي گيري ميشود نه در مورد اينكه ايران را تحريم كنند. (ظاهرا بند١٢ اين قطعنامه در درون خودش همه تحريم هاي شش قطعنامه پيشين را به همراه دارد)

–       بند٨ قطعنامه در مورد تحريم هاي تسليحاتي است که وزارت خارجه ايران بيانيه صادر كرد و اين بند را قبول نكرد. (ظاهرا از لحاظ حقوقي اين كار معتبر است)

در مورد اعلام و تعليق و لغو تحريم ها

–        تا ٤ماه پس از توافق، اتحاديه اروپا و رياست جمهوري امريكا و كنگره بايد بيانيه اي را مبني بر تعليق و لغو تحريم ها صادر كنند.

–        در طي هشت سال، هر وقت آژانس در مورد اجراي تعهدات ايران گزارش مثبت داد، برخی از تحريمها لغو و برخی دیگر تعليق مي شود.

و اما چند دل نگرانی در مورد متن و روح حاکم بر آن:

1.     با توجه به تحریم های پس از توافقنامه ژنو و موضع گیری صریح وزارت خارجه در مورد تناقض این رفتار آمریکایی ها با روح توافقنامه ژنو، از این پس نه تنها باید نگران عبارات و واژه های متن بود بلکه همیشه باید حدس هایی در مورد روح توافق زد که مورد اتفاق نظر طرفین باشد.

2.     با توجه به سناریوی تکراری پلیس بد و خوب، از این پس همیشه باید پورسانت هایی برای پلیس بد نگه داشته شود خصوصا در مورد شکایت یکی از اعضای 5+1 به شورای امنیت؛

3.     در چندين قسمت متن، از تعهدات ٣+٣ و همچنین تعهدات آمريكا، عبارت good faith (براساس حسن نیت) آمده كه متأسفانه نگراني ها را از امكان خيانت بيشتر مي كند.

4.     در پايان محدوديت هایی که براي پيشرفت هسته اي وضع شده، عبارتی نيامده كه بطور خودكار آن محدوديت برطرف مي شود.

5.     بازرسي ها فراگير و شامل اماكن نظامي مي شود.

6.     استقلال كشور با توجه به اجازه خواستن برای فعاليت تجاري انرژی هسته ای زيرسؤال می رود.

7.     از آنجايي كه همه لغو يا تعليق تحريم ها به گزارش هاي آژانس منوط شده و قاعدتا اجازه بازرسي از اماكن و تاسيسات نظامي هم به آژانس داده نميشود … اميدي به برداشتن تحريم هاي سوئيفت و نفتي نيست.

8.     به هر دليلي اگر آژانس در بازرسي ها راضي نشود، همه تعهدات طرف مقابل نقض خواهد شد. (قرار بود تعهدات طرف مقابل به رضايت آژانس منوط نشود. ٢٢ سال طول كشيد تا آژانس، فعاليت هاي هسته ای ژاپن را صلح آميز اعلام كرد).

     با توجه به خدعه های آمریکایی ها در طول تمام این سال ها نسبت به مردم دنیا و نسبت به جامعه اسلامی ایران، و همچنین با توجه به جمعبندی حاصل شده از مذاکرات در حال حاضر به نظر می رسد مهمترین وظیفه امروز ما صبر توأم با هوشمندی نسبت به خدعه های آمریکایی است، صبری که در هر صورت نتیجه مثبتی برای جامعه دارد.

پانوشت: