به گزارش «کانون سبحان»؛ رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به پدیده الحاد و شیوه ها و روش های مبارزه با آن گفت: نقطه شروع و محوری در مبارزه با الحاد “گفتمان سازی پیرامون رابطه دین و فطرت” است.
آیت الله احمد مبلغی در نشستی در جمع طلاب و فضلای عرب زبان مقیم قم پیرامون الحاد در جوامع اسلامي خاطرنشان کرد: الحاد در یک تعریف به معنای نقص در اندیشه با ماهیت کلامی و در معنای دیگر به مثابه یک نقص در اندیشه که ناشی از یک حالت انفعال در قبال خشونت در جامعه می باشد، خصوصا هنگامی که وقوع خشونت به عنوان شریعت انجام بگیرد، می باشد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: منشا پدیده الحاد در شرائط معاصر، اشتباه اندیشی نسبت به دین است و این اشتباه اندیشی در چهار زمینه مانند “اشتباه اندیشی در ربط دادن خشونت به شریعت”، “اشتباه اندیشی در ربط دادن خرافات به دین” ،”اشتباه اندیشی در مغایر دیدن دین با عقل و عقلانیت” و”رهایی خواهی برای نفس از محدودیت ها”. رخ داده است.
وی گفت: شکل گیری الحاد روند چهار مرحله ای دارد به این صورت که در ابتدا (و به عنوان مرحله اول) در پاره ای از جوامع اسلامی، نگاه ها، تفسیرها و رفتارهایی منفی در سطح اجتماع پیرامون دین شکل می گیرد.
آیت الله مبلغی افزود: در مرحله دوم، اشتباه اندیشی نسبت به دین در انسان های کم ظرفیت به وقوع می پیوندد که متاثر از مرحله اول است؛ یعنی در نتیجه رفتارها و نگاه ها و شرائط منفی انجام گرفته پیرامون دین به وقوع می پیوندد.
وی ادامه داد: در مرحله سوم، نوعی وازدگی از دین در کسانی که دچار اشتباه اندیشی شده اند رخ می دهد. در مرحله چهارم و به عنوان نتیجه نهایی، افراد یاد شده اقدام به الحاد و اعلان آن می کنند.
وی تصریح کرد: در همین چارچوب است که می توان فهم کرد چرا در برخی از کشورهای عربی – که انقلاب صورت گرفت-، برخی به سمت الحاد غلطیدند؟ دلیل آن، این بود که در این کشورها سلفی های تندرو پس از پیروز شدن انقلاب، شریعت را با چهره ای نازیبا بلکه خشن به میدان آوردند و همین وازدگی و الحاد را پدید آورد.
تعریف الحاد از نظر لغوی و اصطلاح
وی گفت: الحاد از نظر لغوی به معنای انحراف از حق است و در اصطلاح به معنای ” انحراف از راه راست در قبال خداوند است؛ خواه نسبت به آیات خداوند، یا اسماء حسنای خداوند و یا خانه خداوند (یعنی: بیت الله الحرام( باشد.
آیت الله مبلغی افزود: قران کریم الحاد را در سه زمینه “نشانه های خداوند”، ” اسمای حسنای خداوند” و “خانه خداوند” (یعنی: بیت الله الحرام) مطرح کرده است.
وی یادآور شد: از دیدگاه قرآن کریم، الحاد یک ظلم ناروا است، چون در قبال آیات خداوند (نشانه های محکم خداوند)، و اسماء حسنای خداوند (اسم های زیبای خداوند)، که هر دو در فطرت انسانی جایگاه مستحکم دارند انجام می گیرد و یا در بیت خداوند که قوی ترین نماد برجسته در روی زمین از توحید و خداوند است.
وی یادآورشد: از نظرمنطق قرآن، الحاد نسبت به اسماء و آیات الحاد است؛ خواه به انکار اصل وجود خداوند بینجامد و یا در حد آیه ای یا صفتی باقی بماند.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که گاه الحاد از “عقل شیفتگی مفرط” برمی خیزد، گفت: کسانی که جایگاه عقل را بر پایه دین به خوبی درک نمی کنند، به این تصور نادرست دچار می شوند که دین عامل محدود ساختن عقل است، و رفتارهای غیرعقلانی را موجب می شود، در نتیجه به الحاد روی می آورند.
آیت الله مبلغی تصریح کرد: گاه الحاد از میل نفسانی به آزاد بودن از قیود و محدودیت ها برمی خیزد.
روش های مبارزه با الحاد
وی با اشاره به روش های مبارزه با الحاد گفت: چندین راهکار برای مبارزه با الحاد در شرائط معاصر وجود دارد که همگی در نقطه کانونی نسبت شناسی دقیق دین و فطرت معنا می یابند.
وی افزود: “گفتمان سازی پیرامون رابطه دین و فطرت”، “ترویج این گفتمان” و “تحرک اجتماعی بر اساس آن” فعالیت های مهم و کلانی است که باید انجام گیرند و آیه شریفه “فطرة الله التي فطر الناس عليها” هم بر ضرورت ایجاد این گفتمان دلالت دارد و هم از آن، محتوا ومؤلفه های این گفتمان را می توان به دست آورد.
وی گفت: در این چارچوب، ضرورت دارد، پیرامون رابطه فطرت و دین نظریه پردازی کنیم و بررسی و مطالعه دین را بر اساس نظریه فطری بودن دین، عمق ببخشیم و مردم را در زمینه های تربیتی وآموزش های دینی به صورت مداوم و دقیق به فطرت انسانی ارجاع دهیم.
آیت الله مبلغی با اشاره به این که ما همچنین باید همه شرایط لازم را برای امکان بخشی رجوع مردم به فطرت فراهم کنیم، گفت: حضرت ابراهیم (ع) هنگامی که با شرک و الحاد زمان خود مواجه شده بود از این ابزار استفاده نمودند که قرآن از تاثیر رفتار او چنین یاد می کند: “فرجعوا الی انفسهم”.
عضو دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: . دیگر این که شریعت و دین را با اجتهاد در بستری فطری به انجام برسانیم و در نهایت یک صورت فطری و عقلانی از دین و شریعت را ارائه دهیم.
وی ادامه داد: ما نباید صرفا مباحث فکری مبتنی بر استدلال ورزی برای اثبات خدا را در برابر ملحدان در پیش بگیریم، چنین شیوه ای بیشتر برای گذشته مفید بود و امروزه هم صرفا در قبال بخشی از الحاد می تواند مؤثر افتد.
آیت الله مبلغی تاکید کرد: الحادهایی که در. فضاهای جوامع اسلامی رخ داده، اسباب دلزدگی نسبت به پاره ای از رفتارها از خاستگاه شریعت می باشد، ما باید در برابر این نوع الحاد، در چارچوب نظریه فطرت به سمت بازسازی نگاه به دین در مردم به پیش برویم.
