به گزارش «کانون سبحان»؛آیت الله احمد مبلغی عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس سه شنبه شب در سخنانی در جمع کارکنان مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با عنوان “ارزش شب قدر ذاتی یا اکتسابی” سخن گفت.
مشروح سخنان ایشان به شرح زیر است.
آیا شب قدر اهمیت، ویژگی، جایگاه تاثیر گذار خود را به صورت اکتسابی دارد یا به صورت ذاتی؟
مقصود آن است که شب قدر به دلیل اینکه حادثه ای بسیار بسیار مهم در آن به وقوع پیوسته است، ارزش پیدا کرده و از سایر شب ها، روزها، ماه ها، بلکه هزار ماه، پیشی گرفته است و جایگاه برتری را نسبت به همه پیدا کرده است.
تا قبل از این حادثه چنین جایگاهی را نداشته و شبی از شب ها بوده است. و آن حادثه، حادثه ی انزال قرآن است، و این شب از آن موقع که این حادثه رخ داده و قرآن در این شب نازل شده، اهمیت و جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.
ارزش ویژه ی استثنایی آن به دلیل وقوع حادثه ی استثنایی در آن بوده، که آن حادثه انزال قرآن است.
مقصود از ارزش ذاتی
مقصود این است که شب قدر، از ابتدایی که خداوند جهان را آفریده و شب و روز را قرار داده است، این شب از همان آغاز، دارای این ارزش بوده است. قبل از اینکه اصلاً حادثه ی انزال قرآن رخ بدهد و حتی دین تحقق پیدا کند و ادیان دیگر هم بر بشریت فرو فرستاده شوند، این شب دارای این مکانت و این جایگاه با ارزش بوده است.
کدام درست است؟
سه دلیل در کار است که نشان می دهد ارزش این شب ذاتی است.
دلالت قرآن
آنچه که از قرآن بر می آید، این است که لیلة القدر دارای ارزش ذاتی است، چون قرآن می فرماید “انا انزلناه فی لیلة القدر” یعنی لیلة القدری وجود داشته که در این لیلة القدر ما قرآن را نازل کرده ایم. ظاهر این است.
نام قدر و کارکرد تقدیر یاز شب قدر
نام و کارکرد این شب فراخور وضعیت ذاتی هستند نه وضعیت عرضی و عارضی.
تنزل ملائکه
ملائکه ها ارتباطشان با زمین، در ادبیات دینی شناخته شده است، ملائکه همه اش در جایگاه خودشان نیستند، با زمین ارتباط هایی دارند، فی المثل ملک الموت و ملائک موکل و…. را خبر داریم که نزول دارند.
ویژگی شب قدر این است که ملائکه به صورت انبوه و متراکم، با هم، در این شب نزول پیدا می کنند، این استثنایی است و در شب قدر فقط هست. شب قدر قاعدتاً باید واجد یک ارزش ذاتی باشد که این تحول اینگونه ای بین آسمان و زمین به وقوع می پیوندد.
آیا شب قدر در ادیان دیگر وجود داشته است.
سوالی وجود دارد که اگر ارزش ذاتی دارد، باید قبل از دین اسلام، در ادیان دیگر هم یک ظهور و جلوه و بروزی این شب قدر از خودش می داشت، شب قدری با این همه اهمیت و عظمت، که از هزار شب، هزار ماه برتر و فراتر و بالاتر است، خوب طبیعی است پیامبران که حامل اسرار غیبی هستند و آنها به حقائق غیبی و عوالم تاثیرگذار در معنویت وقوف داشته اند، آنها باید شب قدر را می دانستند و در ادیان دیگر هم این بروز و ظهور و جلوه پیدا می کرد در حالی که چنین چیزی نیست. شما نه در تورات، نه در انجیل چنین چیزی را ندارید. نماز و روزه در تمام ادیان هست، نماز و روزه مخصوص مسلمان ها که نیست، اسلام ممکن است قالب و چارچوب خاصی به نماز و روزه داده باشد، اما اصل نماز و روزه، تاسیس شده ی اسلام نیستند، بلکه این دو در ادیان دیگر هم بوده اند، و شب قدر هم یک چیزی در سطح بالایی مثل اینها قرار دارد.
سوال این است با این عظمتی که دارد بلکه اصلاً نماز و روزه با شب قدر معنا پیدا می کنند، حیثیت، کیان و واقعیت و تاثیر و تمامیت نماز و روزه به خاطر و در سایه ی شب قدر است، و در شب قدر، نماز جلوه ی بیشتری پیدا می کند. چطور نماز و روزه در ادیان دیگر هست، کسی هم نمی تواند بگوید بوده و تحریف شده، این دو کتاب هم تحریف شدند، تحریف هم که شدند، چیزهای مسلمات به رغم تحریف می مانند.
تحریف شدن یعنی آن وضعیت دقیق و چهارچوب و تفاسیر دقیق تحریف شده اند، نه اینکه هر آنچه هست.
اگر این طور باشد باید اندیشه خدا هم نمی بود، در حالی که ما داریم: «ای اهل کتاب بیایید …. بجز خدا را عبادت نکنیم» یعنی بعضی امور جزو مسلمات است وقتی هم تحریف شد، آن اصول ولو با یک قالب های دیگری، آن فکر اصلی، آن مغز اصلی باید می ماند، یعنی اینها تحریف می شدند، شب قدر به یک نحو و شکلی ادامه پیدا می کرد، در حالی که به هیج شکلی نداریم، چطور می شود این شب قدر اگر ارزش ذاتی داشته باشد، باید از آغاز می بود، طبق معنای ذاتی، معنای ذاتی همین است، یعنی ربطی ندارد به انزال قرآن، این از اول همین طور بوده است، خوب اگراز آغاز این بوده است، انبیاء اولای به درک این بوده اند و دین باید این حقیقت اساسی را که تأثیر می گذارد در سرنوشت انسان، سرنوشت تدین انسان، سرنوشت انسان در امور دیگر، این باید در ادیان دیگر هم تجلی پیدا می کرد و ما چیزی نمی بینیم. در تورات و انجیل و این حرف ها، چیزی نمی بینیم.
شب قدر در ادیان دیگر وجود داشته است
اجمالاً باید گفت: شب قدر در ادیان دیگر بوده است ولی تبدیل شده در پاره ای از ادیان به شبی با عنوان شب مقدس؛ البته لیلة القدر ندارند و شب مقدس آنها هماهنگ و
مطابق با شب هایی که ما شب قدر می دانیم، نیست ؛ ولی چنین چیزی دارند. این تبدیل شدن توجیهی هم دارد وآن این که سیاست دین خداوند (اگر تعبیر به سیاست درست باشد)، این بوده است که شب قدر در لیالی دیگر گم شود.
برای خود مسلمانان هم شب قدر به شکل دقیق و مشخصی، روشن و آشکار نیست، نمی دانیم چه شبی است، چند تا شب را ذکر کرده اند، این شب ها در مظنه ی آن هستند که شب قدر یکی از آنها باشد.
در میان اهل سنت هم همینطور است.
شاید بتوان این حرف را زد که اصولاً سیاست دین این بوده که این شب قدر طوری مخفی شود تا بندگان دنبال آن بگردند.
همین سیاست و مرور زمان و حوادث دهر و … (و اینکه پیامبراني می آمدند و می رفتند) همه باعث شده که قدر تبدیل شده به یک شب مقدس نزد آن ها.
روایاتی هم داریم که حاکی از این است که در ادیان دیگر هم شب قدر بوده است و بعضی پیغمبران هم در شب قدر فعالیت معنوی و توجه خاص داشته اند
