کانون سبحان

سرویس «یادداشت و مقاله » «کانون سبحان»/حجت الاسلام والمسلمین سید صادق محمدی وفایی :

به نام خداوند جان وخرد
از هر دریچه كه به فرهنگ مردم در هر كجای دنیا ، بنگریم، یك پیام كاملاً شفاف را از دل تاریخ بر كتیبه زمانه حك شده می بینیم و آن این که « آینده از آن ملتی است كه گذشته خود را می شناسد.»
«در اساسنامه میراث فرهنگی كشورآمده است:
«میراث فرهنگی، شامل آثار باقی مانده از گذشتگان است كه نشانگر حركت انسان در طول تاریخ می باشد و با شناسایی آن زمینه شناخت هویت و خط حركت فرهنگی او میسر می گردد، انسان از همان زمانی كه در ذهن خود توانست وقایعی را كه در گذر زمان اتفاق افتاده به یاد بسپارد و آنها را به عنوان تجربه در زندگی روزمره خود به كار برد همان تجربه ها ارزش خاصی در نزد انسان پیدا كرد چرا كه آنها با مشقت به دست آمده و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و حتی بعضی از این تجربه ها جان مایه یك نسل بوده است.»

امروز که مورخ ۱۷/۱۰/۹۴ است در فضای مجازی گشتی زدم تا از واکنش و حساسیت ، قلم به دستان و سایت داران و فرهنگ دوستان و میراث بانان استان و کشورم نسب به تخریب قبرستان بسیار قدیمی امامزاده سید ابوالوفا(ع) اطلاعاتی به دست آورم. با خرج کردن نمی از عمرم متوجه شدم سایت هایی همچون هومیان ، کشکان ، میر ملاس،تبیان و جام آنلاین و…واکنش و حساسیت قابل تشکری را نشان داده اند. این گرامیان مطالب و تصاویر ارزشمندی درج کرده بودند، که به نکاتی از مطالبشان اشاره خواهد شد:
یکم:
« در روستاي کوچک ابوالوفا قبرستان بزرگ و قديمي وجود دارد که از ساليان دور تا کنون محل تدفين بزرگان لرستان بوده است. هر سنگ قبري که براي درگذشتگان قرار داده اند مي بايست در شان آن مرحوم باشد بنابراين سعي شده تا سنگ هاي قبرها داراي با شکوهترين طرح ها و سنگ ها باشد. روي بيش از ۵۰۰ قبر قديمي که بيشتر به صورت پلکاني ساخته شده اند، سنگ هاي آهکي سفيد و کرم رنگي وجود دارد که طرح و نقش هايي از مراسم هاي سنتي، شکار، مويه زنان ، سوگواري ، رزم ، نيايش ، ازدواج و… روي سنگ ها کنده کاري شده است. بسياري از سنگ هاي قديمي اين قبرستان که به نظر مي رسد به دوره افشاريه يا زنديه بر مي گردد دو متر طول دارند و مستطيل شکل هستند. اکنون يا بسياري از اين سنگها به جاي جرز ديوار و نيمکت استفاده مي شود و يا به دليل ساخت و سازها داخل زمين دفن شده اند..»
دوم:
قبرستان ابوالوفا زمانی قبرستان عمومی دیگر مناطق و اقوام شهرستان مانند غضنفری ها ، گراوندها،کوشکی ها، کونانی ها و …بوده است.
سنگ قبرهای گورستان تاریخی ابوالوفا به سه شیوه پلکانی، خوابیده و خوابیده با میله ای به صورت عمودی افراشته، ایجاد شده است. یکی از مهمترین مواردی که از لحاظ مردم شناسی حائز اهمیت است وجود نقاشی هایی بر روی سنگ قبرهای افقی و عمودیست. بر اساس این نقاشی ها ، شناسایی سنگ قبر مردان و زنان حتی برای افراد عامی و آنهاییکه سواد خواندن ندارند نیز به راحتی میسر است.سنگ قبر مردان با اشکالی مانند کاسه، تسبیح و آفتابه و سنگ قبر زنان با اشکالی مانند شانه، قیچی و آیینه به خوبی قابل تشخیص است. اندازه سنگ قبرهای خوابیده از ۸۰ سانتی تا یک و نیم متر با ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر عرض و سنگ قبرهای میله ای یا عمودی از یک متر تا دو متر ارتفاع با ۲۰ سانتی متر قطر می باشد.
ساخت و ساز روی قبرستان قدیمی روستای تاریخی ابوالوفا شهرستان کوهدشت بیش از یک هزار و ۴۰۰ سنگ قبر قدیمی پلکانی با نقوش منحصر به فرد را در زیر خروارها خاک دفن کرد تا در سکوت مسئولان این میراث تاریخی به راحتی از دست برود»
سوم:
آرش نورآقايي، محقق گردشگري در بازديد خود از قبرستان ابوالوفا گفت: « سنگ قبرهاي اين قبرستان برافراشته ، چهار وجهي و هرمي شکل هستند که روي آنها نوشته‌ها و نقوش زيبا و معناداري ديده مي‌شود.بيشتر سنگ قبرهايي که در قبرستان معروف اين روستا وجود دارد پلکاني (زيگوراتي) هستند که شايد با تحقيق بر روي اين گونه از قبرها، پيشينه معماري مقبره کوروش براي کارشناسان آشکار شود
. نورآقايي با اعلام اينکه قبرها با چيدمان ويژه و سنگهاي لاشه‌اي ساخته شده‌اند.نورآقايي با اشاره به شباهت ساخت قبرهاي ابوالوفا و آرامگاه کوروش گفت: روستاي ابوالوفا روزگاري جزو امپراطوري ايلامي‌ها محسوب مي‌شده و کوروش نيز در سرزمين «انشان» که متعلق به ايلاميان بود به دنيا آمد.
اين محقق ميراث فرهنگي بيان کرد: در حال حاضر برخي از قطعه‌هاي شکسته شده‌ و نقش دار سنگ قبرها در ميان نخاله‌هاي ساختماني روستا پيدا مي شود. برخي هم در ميان فضولات چهارپايان به حال خود رها شده‌اند. اما سنگهاي برافراشته گاهي در کنار در ورودي خانه ها جاي دارند و يا از آنها به عنوان نيمکت استفاده مي شود!»
چهارم:
«به گفته برخی از محققان و مطلعین محلی سنگ قبرهایی که امروزه در گورستان روستای ابوالوفا دیده می شود بازمانده تعداد زیادی از سنگ قبرهای با ارزش مربوط به قرن پانزدهم تا قرن اخیر است که از لحاظ خطوط و نقوش طرحها از شاهکارهای هنری به حساب می آید.
«امير منصوري، کارشناس ارشد باستان شناسي در استان لرستان با اعلام اينکه برخي شنيده ها حاکي از آن است که قدمت قبرهاي قبرستان ابوالوفا به دوره زنديه يا افشاريه برمي گردد تصريح کرد: حدود هفت يا هشت سال پيش مقبره جديدي براي زائران آرامگاه ابوالوفا ساخته شد و در کنار آن نيز مرکز اقامتي در حال ساخت است. مسئولان اداره اوقاف با اين کار بخش اعظمي از قبرستان و سنگهاي قديمي آن را از بين بردند. او گفت سنگهاي قديمي با نقوش بسيار زيبايي وجود داشت که اکنون يا ناپديد شده اند و يا در اثر ساخت و سازهاي اداره اوقاف در زير زمين مدفون هستند.
اين کارشناس باستان شناسي افزود: سازمان ميراث فرهنگي تا به حال هيچ توجهي به زيبايي سنگهاي قبرستان ابوالوفا نکرده است. در حالي که مي توان گفت اين قبرستان به همراه قبرستانهاي مهم ديگر استان لرستان که داراي سنگ قبرهاي بسيار زياد و زيبايي هستند مي توانند در فهرست آثار ميراث فرهنگي به ثبت برسند.»
پنجم:
« نصیری دهیار روستای ابوالوفا در این رابطه در شهرستان کوهدشت می گوید: قبرستان این امامزاده از قدمت ۳۰۰ الی ۴۰۰ ساله برخوردار است اما به علت سهل انگاری میراث فرهنگی از حدود دو هزار قبر موجود در گذشته ۶۰۰ قبر بیشتر باقی نمانده است.با این حساب بیش از یک هزار و ۴۰۰ سنگ قبر در زیر زائر سرا و محوطه امامزاده مدفون شده و از بین رفته اند.
سید میرزا وفایی فرمانده پایگاه شهید نامجوی روستای ابوالوفا و عضو انجمن میراث فرهنگی از این قبرستان به عنوان یکی از میراثهای کهن شهرستان کوهدشت نام می برد و می گوید: سنگهای عمودی به کار رفته در این گورستان در نوع خود در کشور بی نظیر هستند.متاسفانه با ندانم کاری اداره اوقاف شهرستان کوهدشت این میراث ارزشمند در حال تخریب و نابودیست.»
گفتنی است
آخرین نکته :
واقعا آن قبرستون زیبا ترین بود
تاریخی بود
تنوع و نوع تاریخ هایش به صراحت از ممتاز بودن قبرستان ابوالوفا می گفت.
فقط آن قبرستان تخریب نشد قبل از آن قبرستانی دیگر با قدمتی چندبرابر در پایین دست روستا به دستان بی رحم تخریب سپرده شد برخی از آن تاریخ ها به چهارصد سال قبل مربوط بود.اما من مانده ام که وقتی میراث فرهنگی هر كشور، در واقع، آیینه جان، اندیشه و معنویت آن منطقه است ، چرا گاهی مسولین مربوطه این همه بی توجهی می کنند؟!
وقتی میراث تمدن هر دیار، درحكم دریچه هایی است، كه به سوی روحیات و خلق خوی و آداب و رسوم ساكنین آن دیار باز می شود، چرا با این که این همه از تخریب یک قبرستان قدیمی آه وناله شده است ولی هیچ حرکتی از مسولین مربوطه نشده است؟ آیا اکنون هم نمی توانند به فکر موزه ای برای آثاری که باقی مانده اند باشند؟
البته استادم آیت الله العظمی مکارم شیرازی فرمودند شخصی سیگار می کشید عالمی یک کیسه روایت برای او فرستاد و گفت این همه حدیث می گویند سیگار را ترک کن .
آن سیگاری نوشت من هم این روایات را دیده ام اما حرام بودن سیگار را از آنها برداشت نکردم.اتفاقا کیسه جای روایات جنابعالی را جای تنباکو کردم!
عالم نصیحت کننده مرد و به خواب بنده خدایی آمد که به فلانی بگو سیگار نکش! چون پیام و نصیحت آن مرحوم را به شخص معتاد به سیگار رساندند در جواب گفت به او بفرمایید وقتی که زنده بودی حرفت را گوش نکردم اکنون که مرده ای انتظار داری نصیحتت را گوش کنم؟!
حال ای قبرستان تاریخی ابوالوفا برخی از مسولین ما با آمدن سیل و آتش گرفتن درختان زنده و … بیدار نشدند یا دیر بیدار شدند لطفا هرگز منتظر اقدامی مناسب نباش که ای بسا فریاد قبرستانی تو هرگز به جایی نرسد. منبع «صراط صادق»http://smsv.blogfa.com/