به گزارش اختصاصی «کانون سبحان»؛ رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه “گفت وگوی فرهنگی” بیش از گفت و گوهای سیاسی توان برقراری فرهنگ اجتماعی همزیستی بین ایران وعرب را دارد، گفت: گفت وگوهای محدود، منقطع و غیر مستمر قادر به ایجاد همزیستی و تامین مصالح مرتبط به سرنوشت مشترک ایران و کشورهای عربی نیست.
به گزارش روز شنبه مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، آیت الله احمد مبلغی در نشست گفت و گوی فرهنگی بین ایران و عرب کشور تونس خاطرنشان کرد: آنچه که بیش از همه می تواند فرهنگ همزیستی و تعامل بین ایران و عرب را برقرار سازد، گفت و گوی فرهنگی است.
وی ادامه داد: گفت و گوی فرهنگی یک تاکتیک نیست تا به شرایط زمانی خاصی محدود شود.
وی “استمرار بخشی به گفت وگوی فرهنگی”، “مراجعه به تاریخ مشترک” و “اهتمام ورزی به سرنوشت مشترک” را در روابط فرهنگی ایران و عرب بسیار موثر دانست و به تبیین هر یک از آن ها پرداخت.
آیت الله مبلغی که به عنوان رئیس هیات ایرانی در این نشست شرکت کرده بود، ادامه داد: گفت وگوی منقطع و غیر مستمر به شدت منفعل است و نمی تواند به صورت فعال در مسیر رشد یابی روابط پیش تاز و تاثیرگذار باشد.
فوائد مراجعه به تاریخ
وی با اشاره به اصل مراجعه به تاریخ مشترک به عنوان یک نقطه عزیمت، گفت: این دیدگاه که مراجعه به تاریخ ثمره ای جز فخر فروشی در بر ندارد، نادرست است؛ زیرا تاریخ اساسا در حافظه و ذهن یک ملت یا امت به صورت دائم حاضر است.
آیت الله مبلغی تصریح کرد: از همین خاستگاه دو نتیجه مهم بر مراجعه به تاریخ مترتب است. نتیجه اول اینکه مراجعه یک ملت یا نخبگان آن به تاریخ خود و اهتمام ورزیدن به آن، به آنها استعدادی را خواهد بخشید تا بر فرصت های موجود در تراث خود آگاهی بهتر و بیشتری پیدا کنند و در نتیجه این آگاهی، بتوانند حرکت اجتماعی را رو به جلو تنظیم نموده و چارچوب ببخشند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: نتیجه دوم اینکه، نباید حیات فکری واجتماعی یک امت را از تاریخ آن منفصل ببینیم، مردم و گروه ها در فضاهای اجتماعی به صورت ناخودآگاه به تاریخ مراجعه و نسبت به تاثیرات آن تسلیم می گردند. ولی آنچه این مراجعه به تاریخ را چارچوب می بخشد و جهت می دهد نوع قرائت تاریخ و شیوه این قرائت است.
آیت الله مبلغی با اشاره به اینکه گاهی قرائت از تاریخ صحیح نیست، گفت: در نتیجه قرائت نادرست تاریخ، یک ملت وحتی امت انسجام اجتماعی خود را از دست می دهد، مثلا اگر بر جزئی از تاریخ که در بردارنده اضطراب اجتماعی و یا اختلال در مناسبات دینی بوده است تمرکز صورت بگیرد، این قرائت، سبب می گردد تا محتواهای آن بخش سلبی تاریخی در حافظه جامعه حضور پرهیمنه پیدا کند و در منابع گروه های این جامعه، جایگاه مهمی به دست آورد، و نتیجتا به اختلاف کشیده شوند.
وی ادامه داد: گاه بخش مثبت یک تاریخ در قرائت آن فعال می گردد در چنین صورتی حرکت جامعه به سمت همگرایی سوق پیدا می کند.
وی گفت: بر این اساس لازم است نسبت به تاریخ که حقایق اصیلی را درون خود جمع کرده است قرائت دقیق، آگاهانه و مسئولانه ای انجام ببپذیرد. این قرائت حرکت اجتماعی را مسئولانه ودقیق خواهد کرد.
روابط ایران و عرب در گذر تاریخ
آیت الله مبلغی یادآورشد: در این چارچوب کسی که به تاریخ ایران وعرب می نگرد می بیند که نوعی از همزیستی مسالمت آمیز در مراحلی از تاریخ صورت گرفته است و این تاریخ در برخی از مقاطع، چنان فعال گشته است که اسباب اوج گیری تمدن اسلامی شده است.
وی گفت: اگر بخواهیم یک تعامل فرهنگی درستی را بین ایران و عرب پایه گزاری کنیم باید بخشی از تاریخ مشترک را فعال نموده و با طرح نشانه های آن وآشکار کردن شخصیت های آن دوره و ظاهرساختن نتایج آن به صورت مستمر، حرکتی را در جهت ایجاد تعاون، همکاری و تقویت آن پیگیری کنیم.
آیت الله مبلغی ادامه داد: روشن است که اگر ما آن فصل زیبای از تاریخ را فعال نکنیم بخش های نادرست تاریخ و یا اضافی آن -که نوعی از رویارویی را باز می تاباند- به جای آن فصل های مشترک در حافظه و اذهان نسل های جدید می نشیند و باعث می شود نوعی از اضطراب، اختلال و رویارویی بین دو مجموعه عرب و ایران رخ دهد.
ضرورت نگاه مسوولانه به تاریخ ایران و عرب
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: کوشش برای نهادن “نگاه به تاریخ ایران و عرب” در چارچوبی مسئولانه، فرهنگی، تعاملی و همزیستانه یک وظیفه اساسی است که فعال ساختن و تبیین آن بر دوش پژوهشگران، دانشگاه ها، نظام های آموزشی وعالمان دین است.
وی گفت: باید بدانیم در گذشته ایران و عرب، در مقاطعی از آن و در پاره ای از کشورهای اسلامی، نوعی از همزیستی به صورت هوشمندانه و انعطاف پذیر رخ داده است که تعدد مذاهب در آن مقاطع به مثابه منبع ای برای اختلاف ورزی ظهور پیدا نکرده است.
وی با اشاره به ضرورت اهتمام ورزی به سرنوشت مشترک نیز گفت: وقوع هر مشکلی مربوط به سرنوشت برای یکی از ایران و اعراب، تاثیرات سلبی خود را بر دیگری برجای می گذارد و حتی فراتر از آن، می توان گفت، نبود حالت همکاری بین ایران و عرب، اوضاع آنها را در یک مسیر غیرطبیعی قرار می دهد در نتیجه روابط غیرسالم میان آنها برقرار می گردد و سرنوشت آنها به سوی آسیب پذیری به پیش می رود.
آیت الله مبلغی بیان داشت: روابط ایران وعرب از نظرحساسیت تا آنجا پیش رفته است که حتی صرف نبود همکاری مثبت بین این دو، به سمت آسیب دیدن سرنوشت آنها( ایران وعرب) به پیش می رود.
استاد حوزه علمیه قم گفت: آنچه سرنوشت ایران و عرب را به هم گره زده است برخورداری هر دو از دین و موقعیت جغرافیای واحد است، درست است که دین واحد برای چند هویت قومیت ها و مذاهب فرصتی اساسی است تا پایه های همزیستی را استحکام ببخشند ولی به همان اندازه که وحدت دینی یک فرصت است، چالشی بزرگ برای روابط اجتماعی قومیت ها و مذاهب نیز هست.
آیت الله مبلغی بیان داشت: این چالش زمانی است که میان قومیت ها و مذاهب وابسته به یک دین، “فرهنگ تعامل و همزیستی” استقرار پیدا نکند و در صورت نبود چنین فرهنگی، هر یک از مذاهب نسبت به دیگری به جهل و تجاهل روی می آورد و منافع غیر خود را رعایت نکند.
وی ادامه داد: نبود فرهنگی که همه را برای همزیستی گرد هم آورد، باعث خواهد شد تا دین به محاربه و جنگ با خود به پیش برود.
آیت الله مبلغی همچنین گفت: قرار داشتن عرب و ایران در یک منطقه واحد، سرنوشت مشترکی به آنها بخشیده است که یا باید به سمت حسن همجواری و همزیستی پیش بروند ویا در صورت بی توجهی به فرهنگ اجتماعی و همزیستی سوء همجواری روی آورند.
گفتی است: دانشگاه منوبه که یکی از دانشگاه های مهم تونس است نشست هم اندیشی گفت وگوی ایران و عرب را با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات برگزار نمود و آن در شخصیت های دانشگاهی از ایران، مغرب، مصر، الجزایر و شخصیت های از داخل تونس شرکت جستند.
